Ken jij de verhalen uit je eigen streek? In de serie ‘parels uit de regio’ ontdekken Dainahara van Explore Utrecht en ik de streekmusea in de omgeving van Utrecht. We fietsen langs verhalen uit dit gebied en bezoeken kunstmusea, erfgoedplekken, kastelen en buitenplaatsen. Ook ambachten komen veel voorbij. Dit keer fietsen we een rondje Spakenburg en snuiven we cultuur in Amersfoort. Een combinatie van kunst, erfgoed en ambacht in de polder. Ga jij er erop uit in je eigen regio? Lees dan deze blog ‘verhalen uit de regio: Amersfoort en Spakenburg’ en bekijk de andere streekmusea op Visit Utrecht Region.

Cultuur snuiven in Amersfoort

Op het programma staat een rondje Spakenburg een fietstocht van 40 kilometer. We starten daarvoor in de Keistad en halen onze fiets op. Fietsend door Amersfoort passeren we de iconische Koppelpoort en de historische straten. We zijn er al vroeg, dus de stad komt langzaam op gang en het waterige zonnetje komt door. De eerste stop is het Mondriaanhuis. Dit jaar is het 150 jaar geleden dat de schilder Piet Mondriaan werd geboren in Amersfoort.

Mondriaanhuis

Je kunt hem kennen als een belangrijk lid van de kunststroming De Stijl, waarbij geometrische vormen, rechte lijnen en de primaire kleuren blauw, rood en geel centraal staan. In het Mondriaanhuis zie je geen schildertopstukken uit zijn oeuvre, maar vind je zijn geschiedenis. Mondriaan vond zichzelf gedurende zijn leven een aantal keer opnieuw uit. Steeds abstracter werd zijn werk, vaak beïnvloed door de ontwikkelingen in de wereld, zoals de Tweede Wereldoorlog en zijn vlucht naar Amerika. In zijn woonhuis aan de Kortegracht leer je hierover.

Tip: in het jubileumjaar is de tentoonstelling Onbegrensd te zien. Zeven duo’s van een beeldende kunstenaar en een componist hebben nieuw werk gemaakt dat is geïnspireerd op Mondriaan. Oh en ook buiten zie je Mondriaans handdruk. Het werk van Frank Halmans zie je aan de gracht. De gekleurde kralen zijn in de herkenbare primaire kleuren en verwijzen naar een jonge Mondriaan die hier geïnspireerd in de box mee speelt.

De stad uit: rondje Spakenburg

Na het Mondriaanhuis gaat onze fietstocht echt beginnen. We fietsen de stad uit en doorkruisen natuurgebied Arkemheen-Eemland. Door gebruik te maken van het knooppuntennetwerk hoeven we niet op de kaart te kijken en rijden we over mooie fietspaden. We komen de polder in en zien de landschappen waar Nederland internationaal bekend om is: koeien, vogels, uitgestrekt grasland en blauwe luchten. Op naar de bestemming van vandaag: Bunschoten-Spakenburg.

nieuwe cultuurplekken

Zelf ben ik nog niet eerder in deze stad van klederdracht, vis en koek geweest. We fietsen Spakenburg binnen en de historische botters varen ons al tegemoet. Een beetje alsof we een openluchtmuseum binnenstappen. Het prachtige weer van vandaag helpt daarbij zeker mee.

Verhalen uit de regio: museum Spakenburg

Om meer te leren over het dorp, bezoeken we het streekmuseum Spakenburg. In acht gebouwen in historische steegjes loop je langs allerlei onderwerpen die belangrijk zijn en waren in Spakenburg. Van oudsher is Spakenburg een vissersdorp, door de ligging aan de Zuiderzee. Naast welvaart en haringvangsten, zorgt het water in de geschiedenis ook voor overstromingen. In het museum zie je hoe hoog het water in de straten stond in januari 1916. Wel meer dan 3.20 meter hoog! De inpoldering van de Zuiderzee maakt daar een einde aan, maar betekent ook voor de vele vissers dat ze een nieuw beroep moeten zoeken.

klederdracht en spreekwoorden

We zien in het museum de verschillende klederdrachten: Dainahara en ik leren bijvoorbeeld dat jongens en meiden tot hun derde allemaal in jurken lopen. Het hergebruiken van de kleding was namelijk goedkoper. Meiden droegen allemaal een zwart kapje, zowel binnen- als buitenshuis. Omdat dit warm en vies werd, scheerden ze dikwijls hun haren af. Op de krullen aan de voorkant na.

Een aanrader is het om mee te gaan met een rondleiding door het museum. Wij lopen mee met een inwoner van Spakenburg die vertelt over de tradities, de rivaliteit tussen de voetbalclubs en over de herkomst van spreekwoorden. ‘Je moet aan de bak’, komt bijvoorbeeld uit de visserij. In het hoogseizoen brachten de mannen de gevangen vis vaak al ’s nachts binnen. De vrouwen werden uit bed getrommeld om te komen helpen met het schoonmaken. Ze moesten aan de bak gaan staan en hard aan het werk.

Botters, koek en vis

Na het museum bezoeken we het centrum en kijk ik ademloos naar de historische scheepswerf waar de botters worden gemaakt. Botters zijn grote vissersboten met een platte bodem. Natuurlijk kunnen Dainahara en ik het niet laten om de traditionele Spakenburger koek te proeven. Typisch aan de Jan Hagel is dat het deeg nog nat is. We moeten alleen nog eens terug voor de vis, hoewel je die op de meeste markten in Nederland terugvindt. Let maar eens op.

Korenmolen ‘De Hoop’ en brasserie de Wieken

Spakenburg is door de tijd heen vastgegroeid aan het volgende dorp: Bunschoten. Hier fietsen we heen voor een lunch in Korenmolen de Hoop. In deze molen is Brasserie de Wieken gevestigd. Vlak aan het water kan je binnen of op het terras goed lunchen. Het brood is gemaakt van gemalen granen en de molen en sommige dagen is de winkel bij de molen ook open.

Door de polder terug naar Amersfoort

We vervolgen de route via Baarn richting Amersfoort. Je hebt twee opties: je fiets het knooppuntennetwerk verder of je pakt de boot. Fietsboot de Eemlijn brengt je helemaal terug naar Amersfoort. Wij pakken de fiets en komen onder andere langs bunkers van de Waterlinie. Over deze Waterlinie schreef ik al eerder de blog Forten aan de Hollandse Waterlinie. In de stad sluiten we af bij de streekbrouwerij Rock City Brewing.

De naam verwijst naar de bijnaam van Amersfoort, de Keistad. In de brouwerij zelf is een proeflokaal ingericht. We genieten van een proeverij en praten na over de mooie route langs verschillende streekmusea. Wat is Nederland mooi! Een rondje Spakenburg is slechts één van de opties om de verhalen uit de regio Utrecht te ontdekken. 

Meer verhalen uit de regio?

Explore Utrecht en ik fietsen naast ‘Verhalen uit de regio: Amersfoort en Spakenburg’ in deze serie al eerder langs de volgende routes:

• Twee Nederlandse ambachten: bier brouwen en glasblazen langs de Lek en Linge in Leerdam. 
• Cultuur snuiven op verstopte plekken rondom Breukelen: Slot Zuylen, Buitenplaats Doornburgh, Breukelen en Kasteel Museum Sypesteyn.
• Buitenplaatsen en kastelen op de Utrechtse Heuvelrug: Huis Doorn, Kasteel Kerchebosch, Slot Zeist, Landgoed de Paltz en Slot Zuylen.
• Forten langs de Hollandse Waterlinie: Blauwkapel, Fort Ruighoek, Fort Maarsseveen en Fort aan de Klop.
• Bezoek musea in Amersfoort.

Cultuur snuiven in Venlo: verrassende citytrip

Benieuwd welke streekmusea in de regio Utrecht nog meer de moeite waard zijn? Kijk dan op Visit Utrecht Region.

Deze blog is onderdeel van de serie Parels in de Regio, een initiatief van Cultuursnuiver en Explore Utrecht. ‘Verhalen uit de regio: Amersfoort en Spakenburg’ kwam tot stand in samenwerking Visit Utrecht Region’. 

Nog meer Cultuur snuiven in Nederland? We hebben nog meer mooie plekken om te ontdekken.